Stand-up Comedy: Τι είναι και πως μπορείς να γίνεις ένα καλός κωμικός

Το stand up comedy είναι ένα ιδιαίτερο θεατρικό είδος, που τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει και στη χώρα μας πολλούς φανατικούς θαυμαστές. Ξεκίνησε κυρίως από την Αμερική και την Αγγλία πριν 50 περίπου χρόνια, όπου είχε τεράστια επιτυχία από τα πρώτα του κιόλας βήματα. Ο κωμικός συχνά διηγείται μια γρήγορη ακολουθία χιουμοριστικών ιστοριών ή σύντομων αστείων ή παρουσιάζει την άποψη του σε ένα μονόλογο για ένα θέμα. Αποτελεί μια τέχνη με πολλές ιδιαιτερότητες και δυσκολίες άλλα και κάποιους βασικούς και απαράβατους κανόνες.

Η πιο χαμένη από όλες τις μέρες είναι εκείνη που δεν γελάσαμε.

Απαράβατοι κανόνες του Stand Up

• O καλλιτέχνης γράφει μόνος του τα κείμενα του, δεν “κλέβει” αστεία άλλων κωμικών.
• Δεν χρησιμοποιεί ανέκδοτα.
• Δεν υποδύεται κάποιον ρόλο.

Απαράβατοι κανόνες του Stand Up

Αντιθέτως από ότι πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, στο Stand Up δεν είναι απαραίτητη η άμεση συνομιλία του καλλιτέχνη με το κοινό. Το κομμάτι της αλληλεπίδρασης με το κοινό αποτελεί ίσως το πιο δύσκολο μέρος καθώς ο κωμικός πρέπει να αυτοσχεδιάσει πάνω στις απαντήσεις που θα πάρει από το κοινό, να προκαλέσει το γέλιο αλλά να μην προσβάλει ή φερθεί άσχημα στον θεατή.

Καλύτερα να προκαλείς το γέλιο παρά τον περίγελο.

Παραστάσεις Stand Up

Στην Ελλάδα το Stant Up έκανε την εμφάνισή του την δεκαετία του ‘90, μέσα από τις «Νύχτες Κωμωδίας» της Λουκίας Ρικάκη. Στις παραστάσεις των comedy clubs συνήθως συμμετέχουν 2 και παραπάνω κωμικοί παρουσιάζοντας σε μια βραδιά από 5 έως 30 λεπτά ο καθένας. Οι βραδιές αυτές συνήθως έχουν κάποιον έμπειρο κωμικό ως παρουσιαστή, που παίζει το υλικό του ανάμεσα στους υπόλοιπους και παρουσιάζει τους άλλους κωμικούς.

Το γέλιο είναι η πιο κοντινή απόσταση ανάμεσα σε δυο ανθρώπους.

Χρειάζεται χρόνια δουλειάς για να αποκτήσει ένας κωμικός υλικό μεγάλης διάρκειας σε επαγγελματικό επίπεδο. Αυτοί που έχουν συγκεντρώσει υλικό πάνω από μια ώρα, ανεβάζουν και παραστάσεις μόνοι τους. Πλέον οι παραστάσεις πολλών γνωστών κωμικών φιλοξενούνται σε μεγάλα θέατρα που γεμίζουν ασφυκτικά, ενώ το κοινό τους ακολουθεί πιστά.

Νύχτες Κωμωδίας

Ο κωμικός δεν είναι αναγκαστικά ο αστείος της παρέας

Ο κωμικός δεν χρειάζεται να είναι αναγκαστικά αστείος, το να είσαι ο αστείος της παρέας προϋποθέτει ότι ξέρεις πάρα πολύ καλά την παρέα σου. Το να είσαι αντανακλαστικά αστείος, δηλαδή να κάνεις αστεία με οτιδήποτε συμβαίνει γύρω σου προϋποθέτει χιούμορ και ευστροφία αλλά δεν σε κάνει απαραίτητα και καλό κωμικό. Δεν χρειάζεται να έχεις γνώσεις υποκριτικής. Η υποκριτική δεν βοηθά αλλά αντίθετα λειτουργεί ως εμπόδιο, γιατί σου δίνει μια σιγουριά που ενδεχομένως να αποδυναμώσει το κείμενο. Το Stand Up Comedy χρειάζεται μεθοδική δουλειά χρειάζεται κάποιες γνώσεις (για το θέμα που θα γράψεις τα αστεία) και πολύ πρακτική εξάσκηση πάνω στη σκηνή.

Όταν είπα στους φίλους μου ότι θα ήθελα να γίνω επαγγελματίας κωμικός, όλοι γέλασαν. Δεν γελάνε όμως τώρα.

Ο κωμικός δεν είναι αναγκαστικά ο αστείος της παρέας

Γενικά είναι δύσκολο να κάνεις Stand up Comedy. Τα κείμενα τα γράφει μόνος του ο κωμικός, δεν υπάρχει σκηνοθέτης, κουστούμια, για ότι συμβαίνει πάνω στη σκηνή υπεύθυνος είναι ο κάθε κωμικός. Όταν μια παράσταση πάει καλά και ο κόσμος γελάει και περνάει καλά τότε όλα είναι τέλεια. Όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά τότε η αποτυχία νοιώθεις πως είναι όλη δική σου.

Δεν σταματάς να γελάς επειδή γερνάς. Γερνάς επειδή σταματάς να γελάς.

Μπορεί να διδαχθεί το Stand Up;

Πολλοί θα πουν ότι η κωμωδία δεν διδάσκεται, ή είσαι αστείος ή δεν είσαι! Και όμως είναι μια πολύ συγκεκριμένη διαδικασία που μπορεί να διδαχθεί και έχει να κάνει κυρίως με το πώς θα γράψεις ένα καλό αστείο. Η κωμωδία έχει μια συγκεκριμένη δομή και υπάρχουν τεχνικές που μπορούν να σε οδηγήσουν στο να γράψεις καλή κωμωδία. Αυτό που φέρνει το γέλιο είναι η έκπληξη και στόχος είναι να μάθει ο κωμικός πώς να γράψει ένα αστείο ή μια ιστορία που θα φέρει αυτή την αναπάντεχη έκπληξη και κατά επέκταση το γέλιο.

Μπορεί να διδαχθεί το Stand Up;

Το Stand Up σε πολλά μοιάζει με τη τέχνη του ταχυδακτυλουργού. Όταν ένας ταχυδακτυλουργός έχει μια μπάλα στο ένα του χέρι και κουνάει το μαγικό του ραβδί για να την εξαφανίσει και μετά με μαγικό τρόπο την εμφανίζει πίσω από το αυτί σου αυτό που κάνει είναι να σου αποσπάσει την προσοχή να σε παραπλανήσει για το πού βρίσκεται η μπάλα. Δημιουργεί μια έκπληξη! Έτσι και ο κωμικός σε οδηγεί με την ιστορία του σε ένα μονοπάτι με στόχο να σε αιφνιδιάσει στο τέλος με το αστείο του.

Δεν γελάμε επειδή είμαστε χαρούμενοι, είμαστε χαρούμενοι επειδή γελάμε.

Πώς χτίζεται ένα καλό αστείο;

Το πρώτο και πιο σημαντικό ζήτημα είναι το θέμα του αστείου. Μπορεί να μη φαίνεται σημαντικό αλλά κρίνει πάρα πολλά. Το θέμα του αστείου πρέπει να είναι κάτι που σε αφορά. Βαθιά. Προσωπικά. Να σου προκαλεί συναισθήματα για τα οποία δεν μπορείς να αδιαφορήσεις, θετικά ή αρνητικά δεν έχει σημασία. Πρέπει να σε αφορά αρκετά για να θέλεις να γράψεις για αυτό. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να είναι κάτι που αφορά το κοινό. Κάτι που είναι διατεθειμένοι να ακούσουν. Δεν υπάρχει τίποτα το αστείο στο προβλήματα που αντιμετωπίζουν από το θαλασσινό αλάτι όσοι έχουν γιοτ. Αφού βρεις το θέμα. Τώρα πρέπει να δεις και να περιγράψεις ακριβώς τι είναι αυτό που θεωρείς ότι θα κάνει τους άλλους να γελάσουν. Όσο πιο καθαρά το δεις, τόσο πιο αποτελεσματικό θα είναι. Είναι κάτι που σε παραξενεύει; Κάτι που σε δυσκολεύει; Κάτι που θεωρείς ότι είναι αστείο επειδή είναι παράταιρο; Πρέπει να δεις το γιατί είναι αστείο και που ακριβώς κρύβεται το αστείο σε αυτό Τώρα πρέπει να γίνεις σαφής και σύντομος. Το κωμικό κείμενο έχει τον ρυθμό, τις παύσεις την ταχύτητά του. Πρέπει να πεις ό,τι έχεις να πεις χρησιμοποιώντας το μικρότερο αριθμό λέξεων και συλλαβών. Κάθε δευτερόλεπτο μετράει. Αλλά δεν πρέπει να γίνει δυσνόητο, πρέπει να είναι κρυμμένο σωστά ώστε η αποκάλυψή του να εκπλήξει.

Πώς χτίζεται ένα καλό αστείο;

Αν το αστείο είναι αρκετά προφανές δεν είναι αποτελεσματικό. Αν είναι υπερβολικά κρυμμένο δεν γίνεται κατανοητό.

Αν το αστείο είναι αρκετά προφανές δεν είναι αποτελεσματικό. Αν είναι υπερβολικά κρυμμένο δεν γίνεται κατανοητό. Έφτιαξες το πρώτο σου αστείο; Εξαιρετικά. Τώρα πρέπει να φτιάξεις πέντε με εφτά τέτοια για να καλύψεις το σκηνικό χρόνο ενός λεπτού. Αυτό σημαίνει ότι για χρόνο μίας ώρας χρειάζεσαι από 300 και πάνω τέτοια αστεία.

Συμβουλές για να ξεκινήσεις

Συμβουλές για να ξεκινήσεις στο Stand Up Comedy

• Να έχεις πάντα μαζί σου ένα σημειωματάριο και να γράφεις ότι αστείο σου έρχεται στο μυαλό.
• Να γράφεις μόνο δικά σου αστεία!
• Ξεκινάς σε βραδιές open mic έχοντας ετοιμάσει υλικό διάρκειας μερικών λεπτών. Τα open mic είναι βραδιές όπου μπορεί να συμμετέχει όποιος θέλει, και έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει τα αστεία του διάρκειας μέχρι 5 λεπτά.
• Εάν κάποια αστεία δεν δούλεψαν, τα διορθώνεις ή τα αντικαθιστάς με άλλα.
• Δεν απογοητεύεσαι εάν δεν τα κατάφερες με τη πρώτη.